درباره روستای حوسف

موقعیت جغرافیایی

روستای خوسف در ۱۱۰ کیلومتری شهرستان بافق وهمچنین ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بهاباد قرار گرفته است، این روستا در حدود طول جغرافیایی ۶ دقیقه و ۵۶ درجه و عرض جغرافیایی ۴۰ دقیقه و ۳۱ درجه و ارتفاع متوسط ۱۹۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد.

جغرافیای طبیعی

موقعیت طبیعی آن پایکوهی، با آب و هوای معتدل و خشک که دوکوه شرق وغرب آنرا احاطه کرده است.

خوسف در بین دهستان های سبز دشت تنها روستایی بوده که بر خلاف تمام روستاهای سبز دشت که روستا های متمرکز می باشند، روستای طولی می باشد ((روستای طولی روستایی است که در امتداد یک محور (مانند رودخانه) کشیده میشود)) با این توضیح که علت طولی بودن آنرا میتوان قنات و صحرا های (مزارع) آن دانست که قنات آن ازشمال غربی تا جنوب غربی روستا کشیده شده است وهمچنین این قریه دارای دو صحرا (مزرعه)، صحرای بالا و صحرای پایین می باشد؛ ونکته دیگر اینکه این روستا دارای دو بخش می باشد که بخش ابتدایی آن حدودا ۱۰۰ متربالاتر از بخش انتهایی آن می باشد که این بخش ها بین اهالی روستا به محله ی بالا و محله ی پایین معروف میباشند وهمچنین اختلاف دما در این دو بخش بطور محسوسی قابل لمس است (بخش بالایی سردتر از بخش پایینی می باشد)() با این توضیح که بخش پایینی (محله پایین) را می توان متمرکز خواند.

اقلیم و آب و هوا

خوسف دارای اقلیم مناطق معتدل با ویژگی‌های خاص آن است. از جمله این ویژگی‌ها تابستانهای نسبتا گرم (۲۰-۳۰ درجه ی سانتیگراد) و زمستانهای نسبتا سرد می‌باشد. نوسات درجه حرارت در زمستان در شب و روز نسبتا زیاد نیست. بخش اعظم بارندگی در زمستان رخ می دهد وپس از ان با رندگیهای بهاره و سپس پائیز و بارندگیهای تابستانه بسیار تا بسیار ناچیزاست. وزش بادها با توجه به جهت وزش، سرعت و خشک یا مرطوب بودن آنها از عواملی است که در اقلیم آب و هوای یک منطقه تاثیر به‌سزایی دارند. خوسف نیز از این مر مستثنا نبوده و در آن چندین نوع باد که دارای ویژگی‌های متفاوت می‌باشند، می‌وزد.

آب

آب خوسف از یک قنات (کاریز) تامین می شود.

قنات خوسف از سمت شمال غربی خوسف وارد خوسف می شود در مسیر خود از داخل خانه‌ها و باغ های متعددی نیز می گذرد. از نکات جالب در مورد قنات خوسف این است که به گفته ی کارشناسان، آب آن از سفر ه های زیر زمینی که آب این سفره ها از دریا تامین میشود نشات می گیرد بخاطر همین موضوع می باشد که میزان آبدهی قنات در هیچ یک از فصول سال وهمچنین درسالهایی که بارندگی کم یا زیاد می باشد ((< تر> سال و<خشک> سال)) تغییری نخواهد کرد؛ و همچنین تاثیر آن در شکل دهی روستا حائز اهمیت می باشد.

پوشش گیاهی

گیاهان دارویی و صنعتی:

کلپوره، گون، شاتره، زرشک، بوماداران، زیره سیاه، آنغوزه، بادام کوهی، آویشن، بنه، کلیل الملک، ترنگبین، رازیانه، شیرین بیان، پونه، گل زوفا، گل ختمی، کاکوتی و خاکشیر، پوشش گیاهی برای چرای دام.

محصولات

نوع کشت آبی (از نوع غرق آبی), محصولات عمده آن به ترتیب فراوانی:

  • گندم
  • جو
  • زعفران
  • بادام
  • زردآلو
  • آلوچه
  • ‌هلو
  • انگور
  • توت
  • سیب
  • گردو
  • آلبالو
  • گیلاس
  • انار

حیات وحش

شناسایی کامل گونه های جانوری

این منطقه چون از لحاظ آب و هوایی نسبتاَ‌خوب می باشد و زیستگاه مناسبی برای پستاندارانی از قبیل قوچ و میش، کل و بز، جبیر، یوز، پلنگ، کاراکل، گرگ، خرگوش، انواع روباه، شغال، کفتار، گربه وحشی، انواع موشهای صحرائی، تشی و غیره می باشد. همچنین زیستگاه مناسبی برای پرندگان کمیابی نظیر هوبره، انواع عقابها، زاغ بور، کبک، تیهو، باقرقره، زاغی، شاهین، قرقی، دلیجه، سارگپه، بلبل خرما، سنگ چشم، انواع چکاوک، چلچله و غیره می باشد. تمامی حیوانات فوق یا دیده شده اند و یا رد آنها مشاهده گردیده است. لازم به ذکر است که این منطقه با توجه به گستردگی مکان مناسبی برای جمع آوری انواع حیوانات می باشد که این امر مستلزم نیروی زیادتر و امکانات بیشتر می باشد. امید که در آینده نزدیک بشود از این مکان به عنوان ذخیره گاه زیست کره و محلی که بتوان روی آن مانور داد و یک تفرجگاه بسیار مطلوب جهت استفاده از توریستهای داخلی و خارجی استفاده کرد.

پستانداران

پستانداران منطقه بهاباد تقریباَ از گونه های استثنایی و به ندرت در سایر گستره های طبیعی یافت می شود. پستانداران منطقه از تنوع قابل توجهی برخوردارند. تپه ماهورهای منطقه و ارتفاعات قابل دسترسی آن زیستگاه مناسبی برای قوچ و میش می باشد. کوههای صخره ای و غیر قابل دسترسی این منطقه کل و بز را در خود پناه داده اند. کاراکال، یوز، جبیر، کفتار، پلنگ، گرگ، انواع روباه، تشی، خرگوش، شغال از دیگر گونه های عمده منطقه به شمار می روند که به وفور در منطقه دیده می شوند.

پرندگان

پرندگان منطقه اساساَ از پرندگان درخت زی و بوته زی تشکیل شده اند که معمولاَ جزء سبکبالان محسوب می شوند ولی در عین حال تعدادی از پرندگان شکارگر مانند دلیجه، انواع عقاب، انواع سارگپه، شاه باز، بالابان، شاهین، بحری و پرندگان قابل شکار نظیر کبک، تیهو، بلدرچین، هوبره، انواع چاخ لق، دودوک، خروس کولی، انواع سلیم ها، بلبل خرما، انواع چلچله، انواع چکاوک، انواع دارکوب، هدهد، سبزقبا، زنبورخوارها، پرستو، جغد، شاه بوف، زاغ بور، قمری خانگی، یا کریم، فاخته، کبوتر چاهی، باقرقره و در فصل مهاجرت انواع پرندگان آبزی، انواع آبچلیکها، چنگر، انواع اردکها و خوتکا، سرسبز، تنجه، غاز، فلامینگو، حواصیل، بوتیمار اگرت و غیره به چشم می خورند.

کبک، تیهو، هوبره، زاغ بور، فاخته، کبوتر چاهی، انواع چکاوک و انواع پرندگان شکارگر به طور دائمی در منطقه سکونت دارند.

جغرافیای انسانی

جمعیت

درتابستان وزمستان متغیر بوده واکثرا در زمستان اهالی آن به طرف شهر ها کوچ می کنند ومیتوان گفت در زمستان تعداد خانوارهایی که ساکن هستند شاید به ۲۰ خانوارهم نرسد.

زبان

زبان آنها فارسی با گویش محلی بوده که شبیه گویش قسمتهای جنوبی استان خراسان می باشد.

دین

اسلام، شیعه.

فامیلی (نام خانوادگی)

کثرت نام خانوادگی در خوسف به ترتیب رضوی، ابراهیمی بوده که البته دیگر نام خانوادگی هایی مانند محمدی و عظیمی نیز وجود دارد.

اقتصاد واشتغال

مشاغل عمده آبادی: زراعت، باغداری، دامداری است.

شهدای خوسف

تقدیم چهار شهید به مام میهن یکی از بزرگترین افتخارات روستای ما می باشد. شهدایی که مزارشان بوی کربلای حسینی را به مشام جان می رساند و دل را برای زیارت کربلای معلی مشتاق تر می سازد. در این وبسایت سعی می شود هر چند کوتاه شمه ای از زندگی نامه ی آن بزرگ مردان تاریخ، در معرض دید عموم قرار گیرد. در این بخش می توانید با انتخاب نام هر یک از شهدا زندگینامه و وصیت نامه آن عزیزان را مطالعه نمائید؛ که این شهدا از سمت راست به چپ شهید سید محمود رضوی، شهید اکبر ابراهیمی، شهید سید علیرضا رضوی زاده، شهید احمد ابراهیمی

تاریخچه

وجه تسمیه و چگونگی پیدایش و قدمت تاریخی

خوسف در لغت نامه دهخدا: خوسف. [] (اِخ) دهی است از دهستان کوهبنان بخش راور شهرستان کرمان، واقع در شمال باختری راور و خاور راه فرعی کوهبنان به یزد. راه آن مالرو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۸).

در منابع تاریخی از خوسف با این عناوین یاد شده است: جوسف، جسف، خسف، خسب و خسف؛ خسف به معنای زمین گود و خوسف به معنای پوشیده بودن (خسفه به معنای زمین ریگزار می‌باشد).

در کتاب‌های تاریخی متعددی نامی از خوسف (هر چند به صورتهای مختلف) برده شده است. حمدالله مستوفی کسی است که در سال ۷۴۰ هجری در کتاب نزهه القلوب نام کنونی خوسف را آورده است و درباره‌ی آن چنین می‌گوید: ((خوسف شهر کوچکی است و چند موضع توابع دارد و آب آن از رودخانه باشد و دیها را آباز کاریز باشد و در آنجا همه نوع انتفاعی حاصل آید)). با توجه به توضیحاتی که در موردشهر خوسف بیرجند آورده شده است می توان گفت نام روستای خوسف از نام شهر خوسف در ۳۶ کیلومتری غرب بیرجند ((استان خراسان جنوبی)) گرفته شده است که می توان علت های متعددی برای آن ذکر کرد از قبیل گویش که گویش آنها شبیه گویش قسمتهای جنوبی استان خراسان می باشد وبا گویش روستاییان اطراف خود بکلی فرق دارد؛ ویا به این علت که عمده مردم آن مانند مردمان شهر خوسف بیرجند از سادات بوده وحتی فامیلی آنان نیز به صورت مشابه یعنی رضوی می باشد و میتوان گفت این فرضیه صادق است که مرد مانی از دیار خوسف بیرجند به هر دلیل و علتی (مانند طغیان حکام و جنگ های داخلی) کوچ کرده ودراین مناطق ساکن شده اند که از جمله این مناطق بهاباد و خوسف می باشد و نام این آبادی را نام روستای خود (شهر خوسف کنونی) انتخاب کرده اند.

و این امکان وجود دارد که قد مت این روستا در حدود قدمت شهر خوسف بیرجند باشد ((از نظر تاریخی <خوسف> یکی از کهن‌ترین و قدیمی‌ترین شهرهای جنوب خراسان به شمار می‌رود پیشینه تاریخی خوسف به دوران قبل از اسلام می رسد))

و همچنین طبق شواهد مانند قبر های رو به سمت بیت المقدس (قبله اول مسلمین) قبرستان ابتدایی خوسف که متاسفانه امروز بدلیل جاده سازی تقریبا آثار این قبرستان محو شده است نشان دهنده ی پیشینه و قدمت تاریخی این روستا می باشد و بگفته ریش سفیدان و بزرگان قدمت این روستا به قبل از اسلام می رسد.

آثار و ابنیه تاریخی

از جمله آثار و ابنیه تاریخی روستای خوسف برج دیده بانی (قلعه) است که حدود ۳۵ درصد آن تخریب شده و جنس آن از سنگ و خشت و گل است. وهمچنین میتوان برخی آثار دیگر را نام برد (قبرستان ابتدایی خوسف که بسمت بیت المقدس بوده ولی امروز بدلیل جاده سازی تقریبا آثار آن محو شده است، حمام، برج آقا، مزارپیرها).

بافت و امکانات و تاسیسات

بافت مساکن آبادی به صورتهای طولی (محله بالا) و مجتمع (محله پایین) بوده و بینابین مصالح به کار رفته در آن عمدتاَ خشت، گل، آجر و آهن می باشد.

خوسف دارای دو مسجد و یک حسینیه، یک دبستان، اردوگاه تفریحی، خانه عالم، خانه بهداشت (فعلا تعطیل)، حمام بهداشتی (تعطیل)، تلفن، برق وآب لوله کشی و گازکشی می باشد.